Syarah Hadits Arba'in.
Syaikh Ibnu Daqiiqil 'Ied.
Syaikh Usamah Abdul Kariem Ar-Rifa'i.
Ustadz Abu Umar Abdullah Asy-Syarif.
Biografi Penulis Arba'in.
Beliau adalah Yahya bin Syaraf bin Hasan bin Husein bin Jam'ah Al-Haazi Muhyiddin Abu Zakariya An-Nawawi Asy Syafi'i Al-'Allamah, Syaikhul Madzhab dan termasuk fuqaha' senior.
Beliau lahir di Nawa, sebuah desa di selatan Damsyiq pada tahun 631 H. Beliau tumbuh dan melihat lailatul qadar tatkala berumur tujuh tahun dan tanda-tanda kebagusannya telah nampak pada diri beliau semenjak kecil. Syaikh Yaasin bin Yusuf Al-Marakisyi berkata, "Aku melihat Syaikh tatkala beliau berumur 10 tahun di Nawa, anak-anak yang lain memaksa beliau untuk ikut bermain, namun beliau lari dari mereka sembari menangis karena dipaksa bermain-main bersama mereka. Beliau menghafal Al-Qur'an pada umur tersebut dan jadilah Al-Qur'an itu sesuatu yang dicintai hatinya. Ayah beliau menyuruhnya menunggu toko, akan tetapi jual beli tidak menyibukkan beliau untuk membaca Al-Qur'an. Syaikh Yasin berkata, "Aku mendatangi gurunya dan berwasiat kepadanya dan aku katakan 'Sesungguhnya ia (An-Nawawi) dapat diharapkan menjadi orang yang paling pandai di zamannya, yang paling zuhud dan manusia dapat mengambil manfaat darinya.' Maka guru tersebut berkata kepadaku, 'Apakah engkau ini tukang ramal?' Aku katakan, 'Bukan, ini hanyalah menurut wawasan yang Allah berikan kepadaku.' Lalu guru tersebut menceritakan hal itu kepada orang tuanya sehingga orang tuanya bersemangat untuk mendorong beliau agar segera menghafalkan Al-Qur'an dan memperlakukan beliau dengan lembut.
Kedatangan Beliau di Damsyiq dan Tinggalnya Beliau di Sana.
Imam An-Nawawi berkata, "Tatkala menginjak usia 19 tahun orang tuaku membawaku ke Damsyiq lalu aku tinggal di Madrasah Rawahiyah selama kurang lebih dua tahun untuk mencari ilmu dan tinggal di dalamnya." Beliau menegakkan ibadah dan beliau mencukupi keperluan hidupnya dari pemberian madrasah dan beliau infakkan sebagian darinya.
Beliau menunaikan haji tatkala di Damsyiq tahun 651 H, tinggal di Madinah Al-Munawarah selama satu setengah bulan, ketika itu wukuf di Arafah bertepatan dengan hari Jum'at. Disebutkan bahwa tatkala beliau keluar untuk pergi haji tiba-tiba terserang demam dan hal itu tidak berakhir hingga beliau wuquf di Arafah, namun beliau tetap bersabar, tidak berhenti sedikitpun. Setelah beliau menyempurnakan haji lalu kembali ke Damsyiq maka Allah betul-betul mencurahkan hujan ilmu atas beliau ilmu dan nampaklah atasnya -sebagaimana yang disebutkan oleh Imam Adz-Dzahabi dalam Siyaru An-Nubala'- tanda-tanda kecerdikan dan kepandaiannya.
Kesibukan Beliau dalam Mencari Ilmu.
Beliau senantiasa berkutat dengan ilmu dan meniti jejak para salaf dalam beribadah, baik dalam hal shalat, shiyam, wara' dan tidak menyia-nyiakan waktu sedikitpun, beliau membaca 12 pelajaran setiap harinya dari para syaikh berupa penjelasan maupun pendalaman dari kitab Al-Wasith, juga Al-Muhadzdzab, Al-Jam'u baina Shahihain, Shahih Muslim, Al-Lam'u karya Abu Ishaq Asy-Syairaazi, Ushul Al-Fiqh, Al-Muntakhib karya Fakhru Ar-Raazi, nama-nama rijalul hadits dan tentang pokok-pokok dien. Beliau juga menta'liq apa-apa yang berkaitan dengan kitab-kitab tersebut, menerangkan yang sulit dan menjelaskan kaidah-kaidah bahasanya. Allah memberkahi waktu beliau dan membantunya untuk meraih apa yang beliau tekadkan.
Seakan iradah Allah telah mengistimewakan seorang alim yang agung ini untuk berkhidmat kepada ilmu-ilmu syar'i, sehingga pada gilirannya beliau menjadi rujukan bagi para ulama dan tumpuan para fuqaha'. Allah telah mencabut dari hati beliau unsur-unsur yang menjadi penghalang bagi tercapainya tujuan ini. Beliau berkata, "Suatu ketika, terdetik di hatiku untuk menyibukkan diri dengan ilmu kedokteran, maka aku membeli kitab Al-Qanun (karya Ibnu Sina) dan aku bertekad untuk menyibukkan diri dengannya, namun hatiku serasa gelap hingga berhari-hari aku tak ada semangat untuk berbuat apa-apa, lalu aku memikirkan nasib diriku, dari pintu mana aku hendak berbuat. Kemudian Allah Ta'ala mengilhamkan aku untuk berkutat dengan ilmu kedokteran sebagai sebab (kembalinya semangatku). Maka aku membeli buku tersebut dan aku keluarkan buku-buku di rumahku yang berkaitan dengan ilmu kedokteran, lalu hatiku serasa bersinar dan aku mendapatkan kembali apa yang telah hilang dariku."
Dengan semangat beliau yang tinggi dalam hal ilmu ini, beliau tidak tidur malam melainkan sebentar saja. Beliau tidur sejenak bersandar pada buku-bukunya kemudian bangun untuk mengulangi pelajaran dan ilmu. Beliau tidak menyia-nyiakan waktu malam ataupun siangnya. Selalu beliau gunakan waktunya untuk sibuk dengan ilmu dan ibadah, sampai-sampai manakala beliau bepergian, ketika berada di jalan beliau tetap asyik mengulang-ulang hafalannya, terlebih dengan banyaknya beliau membaca Al-Qur'an Al-Karim dan kebiasaan beliau untuk senantiasa berdzikir serta berpaling dari dunia menghadapkan wajahnya ke akherat.
Karya-karya Beliau.
Beliau memiliki karya yang banyak jumlahnya, bermanfaat besar dan berfaedah agung. Di antara bab-babnya ada yang telah beliau sempurnakan adapula yang belum disempurnakan. Di antara karya beliau adalah:
1. Al-Arba'in fii Al Hadits (matan dari buku yang penuh barakah ini).
2. Al Irsyad fii Ushul Al Hadits.
3. Al Isyaaraat ila Bayaani Al Asmaa' Al Mubhimaat fii Mutuuni Al Asaanid.
4. Al Ushul wa Dhawaabith fii Al Madzhab.
5. Al Idhaah fii Manaasik Al Hajj.
6. Bustan Al 'Arifin.
7. At Tibyan fii Adabi Hamlati Al Qur'an.
8. At Tahrir fii Syarhi At Tanbiih li Abi Ishaq Asy Syairaazi.
9. Tuhfah Ath Thaalib An Nabiih fii Syarhi At Tanbiih.
10. Tuhfat Al Waalid wa Baghiyatu Ar Ra'id.
11. At Tahqiiq.
12. At Tarkhish fii Al Ikram bil Qiyaami li Dzawil Fadhl wal Maziyah min Ahli Al Islam.
13. At Taqrib wa At Taisir li Ma'rifah Sunan Al Basyir An Nadziir.
14. Taqriib Al Irsyad ila Ilmi Al Isnaad.
15. Tahdzib Al Asma' wa Al Lughat.
16. Al Adzkar (Hilyatul Abraar wa Syi'aarul Akhyaar).
17. Khulashah Al Ahkam fii Muhimmaat As Sunan wa Qawa'id Al Islam.
18. Ruuh Al Masa'il fii Al-Furuu'.
19. Riyadhu Ash Shalihin.
20. Syarh Al Jami' Ash Shahih lil Bukhari ila Akhir Kitaabi Al Iman.
21. Uyuunu Al Masa'il Al Muhimmah.
22. Ghiits An Naf'i fii Al Qiraa'at As Sab'i.
23. Al Mubhim 'Ala Huruufi Al Mu'jam.
24. Al Majmu' fii Syarhi Al Muhadzdzab li Abi Ishaq Asy Syiraazi (belum sempurna).
25. Mir'atu Az Zamaan fii Taarikh Al A'yaan.
26. Manaasik Al Hajj Tsalatsatu Shugra wa Wustha wa Kubra.
27. Al Mantsuuraat wa Uyuun Al Masa'il Al Muhimmat.
28. Al Minhaaj li Syarhi Shahih Muslim bin Hajjaj.
29. Minhaaj Ath Thaalibin fii Al Furuu'.
Guru-guru Beliau.
Beliau menjumpai para ahli ilmu baik dalam bidang fikih, hadits, bahasa, ushul dan yang lain, mengambil manfaat dari mereka sesuai dengan spesialisasi mereka dan di antara syaikh-syaikh tersebut adalah:
1. Abu Ibrahim Ishaaq bin Ahmad bin Ustman Al-Maghribi (dari beliaulah manfaat yang paling besar yang Imam An-Nawawi dapatkan).
2. Abu Hafsh Umar bin As'ad Al-Irbili.
3. Abu Al-Hasan Silaar bin Al-Hasan Al-Irbili.
4. Abu Muhammad Abdurrahman bin Nuuh Al-Maqdisi.
Imam An-Nawawi belajar kepada beliau tentang fikih, qira'ah, tashhih, sima', syarh dan ta'liq. Demikian pula beliau mengambil ilmu hadits dan rijalnya kepada:
5. Abu Ishaq Ibrahim bin Isa Al-Muradi.
6. Abu Al Baqaa' Khaalid bin Yuusuf An-Nabilisi.
7. Adh Dhiya' bin Tamam Al-Hanafi.
8. Abu Ishaq Ibraahim bin Ali Al-Waasithi.
9. Abu Al-Abbas Ahmad bin Abd Ad Da'im Al-Maqdisi.
10. Abu Muhammad Isma'il bin Ibrahim At-Tanuukhi.
11. Abu Al-Faraj Abdurrahman bin Muhammad bin Ahmad bin Qudamah Al-Maqdisi. Beliau belajar bahasa dari:
12. Abu Al-Abbas Saalim bin Ahmad Al-Mishri.
13. Abu Abdillh Muhammad bin Abdillah Maalik Al Jiyaani penulis Alfiyah. Beliau belajar Ushul Fikih kepada:
14. Abu Al-Fath Umar bin Bandar bin Umar At-Tafliisi Asy-Syafi'i.
Syaikh An-Nawawi -semoga Allah meridhainya- hidup dengan meneladani para syaikh dan pendahulu mereka (para salaf), meniti jejak mereka membuat hidup beliau dipenuhi dengan takwa dan qana'ah, wara' merasa diawasi Allah baik tatkala sendiri maupun di saat ramai, beliau tinggalkan lezatnya makanan dan mewahnya pakaian, beliau mencukupkan diri dengan sedikit makan dan berpakaian yang sederhana.
Ketika ajal beliau telah dekat, beliau pergi ke Kairo untuk berziarah ke makam Imam Asy-Syafi'i rahimahullah. Tatkala beliau melihat lokasi pemakaman beliau, tiba-tiba beliau berhenti dan tidak melangkah menuju ke arahnya. Maka dikatakan kepada beliau, "Mengapakah anda tidak melangkah maju?" Beliau menjawab, "Kalau saja Imam Asy-Syafi'i masih hidup, niscaya saya akan berhenti dengan hanya melihat rumahnya," lalu beliau pulang tanpa diketahui oleh seorangpun dari keluarganya. Beliau mengembalikan kitab-kitab yang beliau pinjam dari orang lain dan beliau kunjungi kuburan para syaikhnya lalu mendo'akan mereka seraya meneteskan air mata, juga mengunjungi sahabat-sahabatnya yang masih hidup dna berpamitan dengan mereka. Selanjutnya beliau melakukan safar ke Nawa dan di sana beliau menderita sakit dan wafat pada malam Rabu tanggal 24 Rajab tahun 676 H dan di sanalah beliau dikebumikan.
Manakala As-Subki rahimahullah mendengar kabar akan kedatangan beliau di Mesir dan telah kembali beliau kecewa dan berkata, "Penerus madzhab Asy-Syafi'i telah memasuki negeri kita, namun kita tidak mengetahui kedatangannya." Kemudian beliau menuju Syam untuk mengunjungi Imam An-Nawawi, ketika itu ada orang Badwi yang hendak menuju Damsyiq melihat beliau lalu bertanya tentang tujuan syaikh As-Subki, beliau menjawab, "Hendak mengunjungi An-Nawawi," orang tersebut berkata, "Beliau menemaniku dalam safar menuju ke Mesir hanya saja aku tertinggal dari beliau. As-Subki mendengarnya dari kejauhan lalu beliau turun dari kendaraannya seraya berkata: "Aku melihat Imam An-Nawawi berjalan sedangkan aku naik kendaraan?" Lalu beliau mendekati orang Badwi tersebut dan berjalan bersamanya. Begitu mendapat kabar tentang kedatangan beliau, penduduk Damsyiq keluar untuk menyambut ulama mereka. Beliau bertanya kepada mereka perihal An-Nawawi dan mereka mengabarkan bahwa beliau wafat belum lama ini, lalu beliau berkata "Inna lillahi wa inna ilaihi raji'un, wa laa haula walaa quwwata illa billah." Kemudian beliau bertanya tentang makam syaikh dan dikatakan, "di Madrasah Daarul Hadits" beliaupun mendatanginya dan bertanya di mana beliau biasa duduk tatkala hidupnya, lalu beliau tempelkan pipi dan jenggotnya ke tempat tersebut bersenandung.
Di madrasah hadits ada makna yang berarti.
Berulang-ulang ku berjalan di sekelilingnya.
Agar aku menyentuh dengan sentuhan wajahku.
Tempat di mana disentuh telapak kaki An-Nawawi.
Baca selanjutnya:
Kembali ke Daftar Isi Buku ini.
Kembali ke Daftar Buku Perpustakaan ini.
===
Maraji'/ Sumber:
Kitab: Syarh Matan Al-Arba'ien An-Nawawiyah, Pensyarah: Ibnu Daqiiqil 'Ied, Tanpa Keterangan Penerbit, Tanpa Keterangan Cetakan, Tanpa Keterangan Tahun, Judul Terjemahan: Syarah Hadits Arba'in, Penerjemah: Abu Umar Abdullah Asy-Syarif, Penerbit: At-Tibyan, Solo - Indonesia, Tanpa Keterangan Cetakan, Tanpa Keterangan Tahun.
===
Abu Sahla Ary Ambary bin Ahmad Awamy bin Muhammad Noor al-Bantani
Sent from my BlackBerry® smartphone from Sinyal Bagus XL, Nyambung Teruuusss...!
